Portugees design in Maastricht & waar deze klassiekers van ADICO te vinden zijn in Olhão (Algarve)

Stalen buismeubels met stalen of houten zittingen zijn meestal heel erg mooi om te zien, maar er op zitten is niet altijd een genoegen. In het “frisse” Nederland is zo’n stalen zitting aan je kont misschien iets erger dan in het warme Portugal. Maar het blijft een “Spartaansheid” waarvan je achterste niet altijd vrolijk wordt.

De oudste herinnering aan een stalen buismeubel gaat terug naar het kinderstoeltje dat met een soort veerklem aan de bagagedrager van mijn vaders fiets bevestigd werd. Niet echt iets om naar terug te verlangen qua zitgenot. Afgelopen zomer was ik op bezoek in Maastricht, toevallig in dezelfde tijd dat André Rieu er zijn vijftien uitverkochte concerten op het Vrijthof gaf. Voor het eerst vallen me de Portugese terrasstoelen van ADICO op bij de diverse terrassen. Bij “Sir Alex” in Wyck staan mooie witte exemplaren. Bij “La Pepita bij Vroegop” in Sint Pieter oranje klassiekers en bij het “Cabinet” in Wyck zelfs een bedrukte versie met hun eigen naam er op. In Rotterdam zag ik ze al eerder tijdens een bezoek aan het North Sea Jazz Festival. Bij Sir Alex zijn de stoeltjes sinds kort voorzien van “kussentjes” nadat verschillende klanten toch wat opmerkingen hadden over de hardheid en kou van dit topdesign.

Cabinet, Sir Alex, La Pepita bij Vroegop en Kinderzitje

De Portugese firma ADICO uit Avanca vervaardigt deze iconische gebogen stalen buismeubels al sinds de jaren dertig van de vorige eeuw. Het ontwerp van het bekendste model, de klassieke 5008 zou geïnspireerd zijn door de Duitse Bauhaus stijl met ontwerpen van Mies van der Rohe en Marcel Breuer. Het succes van deze 5008 is gebaseerd op de eenvoudige buisvormige structuur die bestaat uit twee gebogen stalen buizen. De belangrijkste buis vormt de achterpoten en strekt zich uit om de armen en rug te ondersteunen. De tweede buis bestaat uit twee voorpoten en vormt met het gebogen stuk de rugomtrek van de stoel. De oprichter van ADICO is Adelino Dias Costa die het bedrijf groot maakt en in de jaren 60 de firma een “gouden eeuw” bezorgt, mede vanwege de export naar de voormalige Portugese kolonies in Afrika. Zijn neef António Augusto Dias Costa neemt na zijn dood het bedrijf over en zorgt voor de expansie op de Europese markt na de toetreding van Portugal tot de EEG. Momenteel wordt de firma geleid door zijn vijf dochters Assunção, Adelina, Lúcia, Teresa en Ana Costa. De firma In-Petto is de Nederlandse importeur van ADICO meubels en heeft de volgende “klassiekers” in hun aanbod.

In Olhão (Algarve) moest ik even zoeken om de “klassieke” terrasmeubels van ADICO te vinden maar de eerste exemplaren duiken al snel op rondom de twee markante markthallen in “Neo-Moorse” stijl uit 1916 aan het water. Bij Jazz Café Cantaloupe, met zijn geregelde zondagse live concerten, vind je een fraaie groene variant van de klassieke 786-A: wel met armleuningen! Met op de rug het biermerk Carlsberg en een sierlijke uitsparing in de vorm van hun logo . Ernaast bij Snackbar Lazarus vind je de rode 508 met op de rug het biermerk “Super Bock”. In het verleden hadden ze hier ook de terrasstoel Capa, met zo’n mooi zwevend rugstuk. Ook alle andere etablissementen tussen de markthallen in, behalve ijssalon Gelvi, hebben deze rode 508 met hechthouten zitting van Maritiem Okoumé. Hier vind je ook de klassieke rode vierkante tafeltjes met stalen blad.

Iedere uitbater heeft wel zijn eigen merktekens op het meubilair aangebracht zodat hij zijn exemplaren ook bij de buurman terug kan vinden. Wat verderop in de stad bij La Byciclette ontdek ik tussen de witte imitaties het enige setje klassieke rode 5008’s met hechthouten zitting. Waarschijnlijk de enige combinatie, samen met de met rode vierkante tafeltje met houten tafelblad, die nog is overgebleven in Olhão.

Café Cantaloupe: 786-A met armleuning

Model 508 bij café's tussen de Markthallen

Model Capa voorheen bij Café Lazarus en Klassiek model 5008 bij La Bycicletta

In Portugal verliest het ADICO-meubilair dus duidelijk terrein, terwijl het in Nederland en andere landen juist toeneemt. Hier in Olhão vind je wel de nodige kunststof replica’s gebaseerd op de “oude” modellen van ADICO. Ze zitten misschien wat makkelijker dan de oude modellen, maar zijn niet altijd zo stevig als de originele modellen. Laat je me weten waar je voorkeur naar uitgaat? Spartaans en stevig of wat lichter en soms wat wankeler? Ik ben benieuwd. Wanneer je er zeker van wilt zijn of je op een echte ADICO zit, moet je even achter op de stoel kijken:. Bij de originele versie staat altijd het merk ADICO op de buis geprint.